Trong bối cảnh hội nhập kinh tế Quốc tế ngày càng sâu rộng, hoạt động xuất nhập khẩu đóng vai trò then chốt giúp các doanh nghiệp mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ nguồn lực và kinh nghiệm để tự thực hiện các nghiệp vụ xuất nhập khẩu. Do đó, ủy thác xuất nhập khẩu ra đời như một giải pháp tối ưu, giúp các đối tác giao phó các công đoạn xuất nhập khẩu cho một đơn vị chuyên nghiệp.

Khám phá bản chất ủy thác xuất nhập khẩu là gì?

Bài viết dưới đây, 247Express sẽ cung cấp những thông tin cơ bản nhất về ủy thác xuất nhập khẩu, giúp doanh nghiệp hiểu rõ bản chất, đối tượng phù hợp của loại hình dịch vụ này, cũng như trách nhiệm của các bên tham gia và một số lưu ý khi sử dụng dịch vụ ủy thác xuất nhập khẩu.

ỦY THÁC XUẤT NHẬP KHẨU LÀ GÌ?

Ủy thác xuất nhập khẩu là một hình thức dịch vụ trong đó doanh nghiệp chủ hàng (bên ủy thác) sử dụng một đơn vị trung gian có chức năng kinh doanh xuất nhập khẩu (bên nhận ủy thác) để thay mặt mình tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa với đối tác nước ngoài.

Dịch vụ ủy thác xuất nhập khẩu thường được chia làm 2 loại chính

Cụ thể, ủy thác xuất nhập khẩu được chia thành 2 loại hình chính:

• Nhập khẩu ủy thác: Bên ủy thác nhờ bên nhận ủy thác đứng ra đàm phán, ký kết hợp đồng mua bán với nhà xuất khẩu nước ngoài, làm thủ tục để nhập khẩu lô hàng về Việt Nam và giao lại cho bên ủy thác.
• Xuất khẩu ủy thác: Bên ủy thác ký hợp đồng ủy thác cho bên nhận ủy thác thực hiện các thủ tục để xuất khẩu lô hàng của mình sang thị trường nước ngoài theo hợp đồng đã ký với khách hàng nước ngoài.

Mối quan hệ giữa bên ủy thác và bên nhận ủy thác được thể hiện thông qua hợp đồng ủy thác xuất nhập khẩu. Theo đó, bên nhận ủy thác sẽ nhân danh chính mình để giao dịch với đối tác nước ngoài nhưng thực chất là để phục vụ lợi ích và làm theo chỉ định của bên ủy thác.

TẠI SAO CẦN ỦY THÁC XUẤT NHẬP KHẨU?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Luật Quản lý ngoại thương 2017, nhìn chung các thương nhân Việt Nam đều được quyền tự thực hiện hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa mà không phụ thuộc vào ngành nghề đăng ký kinh doanh (trừ một số trường hợp đặc thù). Vậy đâu là lý do khiến các doanh nghiệp vẫn lựa chọn ủy thác xuất nhập khẩu thay vì tự thực hiện?

Ủy thác xuất nhập khẩu giúp chủ thể nhập khẩu được hàng hóa mong muốn

Dưới đây là những đối tượng phổ biến có nhu cầu sử dụng dịch vụ ủy thác xuất nhập khẩu:

 

Có thể thấy, ủy thác xuất nhập khẩu giúp hầu hết các chủ thể có nhu cầu nhập khẩu hàng hóa đều có thể thực hiện được mong muốn của mình, bất kể là đã đáp ứng đủ điều kiện hay chưa. Đặc biệt trong bối cảnh xuất hiện ngày càng nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp, thương mại điện tử hay các hộ kinh doanh cá thể có nhu cầu nhập khẩu, dịch vụ ủy thác trở thành giải pháp không thể thiếu giúp tháo gỡ các rào cản về mặt năng lực pháp lý, tài chính và kinh nghiệm.

TRÁCH NHIỆM CỦA CÁC BÊN TRONG HỢP ĐỒNG ỦY THÁC XUẤT NHẬP KHẨU

Để đảm bảo hoạt động ủy thác xuất nhập khẩu diễn ra an toàn, hiệu quả, hợp đồng ủy thác cần phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn của mỗi bên tham gia. Cụ thể như sau:

Trách nhiệm bên ủy thác

• Cung cấp cho bên nhận ủy thác các thông tin cần thiết về lô hàng như: chủng loại, quy cách, số lượng, tiêu chuẩn chất lượng, giá cả, điều kiện giao hàng...
• Chuyển tiền thanh toán tiền hàng cho bên nhận ủy thác;
• Phối hợp với bên nhận ủy thác trong việc đàm phán ký kết hợp đồng mua bán với đối tác nước ngoài;
• Cùng bên nhận ủy thác thực hiện việc kiểm tra, giám sát chất lượng và nhận hàng;
• Trả phí dịch vụ ủy thác theo thỏa thuận với bên nhận ủy thác.

Bên ủy thác cần chuyển tiền thanh toán cho bên nhận.

Trách nhiệm bên nhận ủy thác

• Đàm phán, ký kết hợp đồng mua bán với nhà cung cấp nước ngoài đúng theo chỉ định của bên ủy thác;
• Thực hiện đầy đủ các thủ tục hải quan, thuế, kiểm tra chất lượng để nhập khẩu hàng hóa theo quy định;
• Thanh toán tiền mua hàng cho đối tác nước ngoài;
• Quản lý, lưu trữ đầy đủ các chứng từ liên quan đến hợp đồng xuất nhập khẩu;
• Bàn giao hàng cho bên ủy thác đúng thời hạn, số lượng, chất lượng như đã thỏa thuận;
• Xuất hóa đơn tài chính và hóa đơn giá trị gia tăng cho lô hàng nhập khẩu.

Bên nhận xuất hóa đơn tài chính và giá trị gia tăng

Nhìn chung, bên ủy thác sẽ chủ yếu đóng vai trò định hướng, còn toàn bộ công việc triển khai, tổ chức thực hiện sẽ do bên nhận ủy thác đảm nhận. Bên nhận ủy thác trở thành chủ thể trực tiếp ký kết hợp đồng và chịu trách nhiệm trước nhà cung cấp nước ngoài. Bên ủy thác có trách nhiệm hỗ trợ về mặt thủ tục và tài chính để bên nhận ủy thác hoàn thành tốt công việc của mình.

RỦI RO KHI ỦY THÁC XUẤT NHẬP KHẨU KHÔNG ĐÚNG CÁCH

Bên cạnh những lợi ích rõ ràng, hoạt động ủy thác xuất nhập khẩu cũng tiềm ẩn không ít rủi ro nếu không thực hiện đúng cách. Những sai sót phổ biến nhất mà các doanh nghiệp thường mắc phải bao gồm:

• Ký kết hợp đồng ủy thác bằng lời nói, văn bản thỏa thuận chưa đầy đủ hoặc không phù hợp với các quy định của pháp luật;
• Hợp đồng được ký bởi những người không đủ năng lực pháp lý hoặc không được ủy quyền hợp lệ để ký kết;
• Hợp đồng thiếu các điều khoản quan trọng như: quyền và nghĩa vụ của mỗi bên, phương thức xử lý khi có tranh chấp phát sinh, cơ chế bồi thường thiệt hại, thời hạn hiệu lực của hợp đồng...
• Không quy định rõ trách nhiệm của mỗi bên trong trường hợp lô hàng nhập khẩu gặp sự cố như: hàng không đạt chất lượng, không đúng quy cách, giao thiếu hàng, chậm tiến độ...
• Không thống nhất phương án giải quyết các vấn đề hải quan như: khai báo sai mã HS, nghi vấn hàng giả/nhái, cấm nhập khẩu, vượt quá hạn ngạch...

Ủy thác xuất nhập khẩu thường xảy ra một số rủi ro không mong muốn

Nếu xảy ra một trong các trường hợp trên, các bên tham gia hợp đồng ủy thác rất dễ rơi vào thế bất đồng, tranh chấp và phải gánh chịu những tổn thất kinh tế không đáng có. Có thể kể đến một số hệ quả tiêu cực như: hàng nhập khẩu không được thông quan, bị giữ lại để điều tra làm rõ, hàng về chậm không kịp bán hàng theo mùa vụ, bên mua không chấp nhận nhận hàng và yêu cầu bồi thường thiệt hại...

Do đó, doanh nghiệp cần đặc biệt thận trọng khi lựa chọn đối tác ủy thác cũng như thương thảo nội dung hợp đồng, tránh để mọi thứ diễn ra dựa trên sự tin tưởng mà thiếu đi cơ sở pháp lý cần thiết.

MỘT SỐ THẮC MẮC VỀ ỦY THÁC XUẤT NHẬP KHẨU

Cá nhân có được phép tự nhập khẩu hàng hóa không?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, chỉ doanh nghiệp, tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân mới được ký kết hợp đồng trực tiếp với đối tác nước ngoài để xuất nhập khẩu hàng hóa.

Cá nhân không có tư cách pháp nhân nên không thể tự đứng ra làm thủ tục nhập khẩu. Nếu có nhu cầu, cá nhân cần ký hợp đồng ủy thác nhập khẩu cho một doanh nghiệp hoạt động dịch vụ xuất nhập khẩu để nhờ họ nhập hộ lô hàng cho mình.

Doanh nghiệp mới thành lập có cần sử dụng dịch vụ ủy thác xuất nhập khẩu không?

Các doanh nghiệp nhỏ, vừa mới thành lập thường chưa có nhiều hiểu biết về các thủ tục xuất nhập khẩu phức tạp, từ việc đàm phán hợp đồng ngoại thương, thanh toán quốc tế cho đến khai báo, làm thủ tục hải quan, vận chuyển toàn cầu, bảo hiểm...

Vì thế, các doanh nghiệp nhỏ và vừa thường sử dụng dịch vụ ủy thác xuất nhập khẩu của các công ty chuyên nghiệp. Việc này giúp họ tập trung vào các khâu khác của hoạt động kinh doanh như sản xuất, quảng bá, bán hàng mà không lo các rắc rối tại các công đoạn xuất nhập khẩu.

Thông qua các thông tin đã phân tích, có thể thấy ủy thác xuất nhập khẩu là một dịch vụ không thể thiếu để hỗ trợ các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động ngoại thương hiệu quả và an toàn. Tuy nhiên, mỗi hình thức nhập khẩu đều có những quy định và đặc thù riêng. Vì vậy, các doanh nghiệp có nhu cầu cần tìm hiểu thật kỹ các thông tin liên quan để lựa chọn phương thức phù hợp nhất.