Vận đơn đường bộ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong vận tải hàng hóa, là chứng từ không thể thiếu đảm bảo quyền lợi cho cả người gửi và người nhận. Trong bài viết dưới đây, 247Express sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về vận đơn đường bộ là gì, và cách phân biệt với các loại vận đơn khác.

VẬN ĐƠN ĐƯỜNG BỘ TRONG VẬN CHUYỂN HÀNG HÓA LÀ GÌ?

Vận đơn đường bộ là một loại tài liệu quan trọng trong vận tải hàng hóa bằng đường bộ, có chức năng như một hợp đồng vận chuyển giữa đơn vị cung cấp dịch vụ và người gửi hàng. Nó được sử dụng để ghi nhận việc nhận hàng, cam kết vận chuyển hàng hóa đến địa điểm được yêu cầu, và bảo vệ quyền lợi của người gửi.

Trong một số trường hợp như dịch vụ chuyển phát nhanh tại nhà, vận đơn đường bộ có thể có nội dung đơn giản hơn, nhưng vẫn đóng vai trò như một chứng từ xác nhận việc nhận và vận chuyển hàng hóa.

Nội dung của vận đơn đường bộ bao gồm những gì?

Nội dung chính của vận đơn đường bộ bao gồm:

• Tên và thông tin của người gửi hàng hóa.
• Thông tin chi tiết về hàng hóa gồm loại hàng, khối lượng, giá trị.
• Tên và địa chỉ của người nhận hàng.
• Ngày phát hành và địa điểm gửi hàng.
• Thông tin phương tiện vận chuyển như biển số xe, số chuyến.
• Chi phí vận chuyển và các phụ phí liên quan.

CHỨC NĂNG CỦA VẬN ĐƠN ĐƯỜNG BỘ

Vận đơn đường bộ đóng vai trò trung tâm trong lĩnh vực vận tải hàng hóa bằng đường bộ, thực hiện nhiều chức năng thiết yếu trong quá trình giao nhận hàng hóa. Dưới đây là các chức năng chính của vận đơn đường bộ:

• Xác định thông tin hàng hóa: Vận đơn cung cấp các thông tin chi tiết như số lượng, loại hàng, kích thước, và giá trị của hàng hóa, giúp các bên liên quan có được thông tin chính xác và đầy đủ về lô hàng.
• Cơ sở cho thủ tục hải quan: Khi hàng hóa cần được xuất khẩu hoặc nhập khẩu qua biên giới, vận đơn đường bộ được sử dụng như một tài liệu cần thiết để khai báo hải quan, hỗ trợ việc thực hiện các thủ tục liên quan đến xuất nhập khẩu.
• Phương tiện thanh toán: Trong trường hợp gửi hàng hóa với hình thức ship COD (thanh toán khi nhận hàng), vận đơn đóng vai trò xác nhận người nhận đã thanh toán và nhận đúng hàng hóa như đã thỏa thuận.
• Chứng từ mua bán, cầm cố, chuyển nhượng: Vận đơn còn có thể được sử dụng làm chứng từ trong các giao dịch mua bán, cầm cố hoặc chuyển nhượng hàng hóa, đảm bảo tính pháp lý và rõ ràng cho các giao dịch này.

Như vậy, vận đơn đường bộ không chỉ là giấy tờ đơn thuần ghi nhận việc vận chuyển hàng hóa mà còn là công cụ hữu hiệu trong việc quản lý, kiểm soát, và thực hiện các giao dịch thương mại liên quan đến hàng hóa đó.

PHÂN LOẠI CÁC LOẠI VẬN ĐƠN

Trên đây, 247Express đã giới thiệu về chức năng của giấy vận đơn đường bộ. Sau đây là phân loại các loại vận đơn dựa trên các căn cứ được quy định:

Phân loại theo phương tiện vận chuyển

Các loại vận đơn được phân loại dựa trên phương thức vận chuyển mà hàng hóa sử dụng, từ đường sắt, hàng không, đến đường biển và đường bộ. Mỗi loại có những đặc điểm và điều khoản riêng phù hợp với tính chất của phương tiện đó.

• Giấy gửi hàng đường sắt (Rail Waybill): Sử dụng cho hàng hóa vận chuyển bằng đường sắt.
• Giấy gửi hàng đường hàng không (Airway Bill - AWB): Áp dụng cho hàng không, không chuyển nhượng được.

Phân loại các loại vận đơn dựa trên phương tiện vận chuyển

• Vận đơn đường biển (Ocean B/L): Dùng cho đường biển, có thể chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa, và có nhiều hình thức như Surrender, Telex Release.
• Giấy gửi hàng đường bộ (Road Waybill): Dành cho vận chuyển đường bộ, không phải là chứng từ sở hữu và không chuyển nhượng được.

Phân loại theo đơn vị cấp vận đơn

Loại phân loại này dựa trên đơn vị phát hành vận đơn, có thể là người chuyên chở trực tiếp hoặc các đại lý giao nhận hàng hóa. Mỗi loại vận đơn trong phân loại này đều có giá trị pháp lý nhất định và được sử dụng rộng rãi trong thương mại quốc tế.

• Vận đơn của người giao nhận (House B/L): Thường được cấp bởi các bên giao nhận và có giá trị pháp lý như vận đơn thông thường.
• Vận đơn chủ (Master B/L): Phát hành bởi người chuyên chở thực tế như hãng hàng không hoặc hãng tàu.
• Vận đơn thay đổi (Switch B/L): Phát hành thay thế cho bộ vận đơn ban đầu đã được thu hồi.

Phân loại theo tính sở hữu

Các loại vận đơn này được phân loại theo khả năng chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa, từ không chuyển nhượng cho đến hoàn toàn có thể chuyển nhượng. Điều này ảnh hưởng đến cách thức giao dịch và thanh toán trong thương mại quốc tế.

• Vận đơn theo lệnh (To Order B/L): Cho phép chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa.
• Vận đơn đích danh (Straight B/L): Không cho phép chuyển nhượng, hàng hóa được giao trực tiếp cho người nhận đặc định.
• Vận đơn vô danh (Bearer B/L): Người giữ vận đơn là chủ sở hữu và có thể chuyển nhượng.

Phân loại theo tình trạng lô hàng

Loại phân loại này dựa trên tình trạng của hàng hóa khi được chuyển giao từ người gửi đến người nhận, từ hoàn hảo không có ghi chú đến có ghi chú về những khiếm khuyết.

• Vận đơn hoàn hảo (Clean B/L): Phát hành khi không có ghi chú nào về tình trạng bao bì và hàng hóa.
• Vận đơn không hoàn hảo (Clause or Foul B/L): Có ghi chú về tình trạng không hoàn hảo của bao bì hoặc hàng hóa.

Phân loại theo cách thức chuyên chở

Phân loại này dựa trên cách thức vận chuyển hàng hóa, từ trực tiếp không chuyển tải đến chuyển tải qua nhiều phương thức khác nhau, ảnh hưởng đến trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên tham gia.

• Vận đơn đi thẳng (Direct B/L): Hàng hóa được vận chuyển trực tiếp từ cảng xếp hàng đến cảng dỡ hàng.
• Vận đơn chở suốt (Through B/L): Áp dụng cho quá trình vận chuyển kết hợp nhiều hình thức vận tải.
• Vận đơn đa phương thức (Multimodal B/L): Bao gồm nhiều phương thức vận chuyển, được cấp bởi đơn vị vận tải đa phương thức.

Mỗi loại vận đơn có đặc điểm và điều khoản riêng biệt phù hợp với từng loại hình vận chuyển và yêu cầu giao dịch, đảm bảo sự linh hoạt và phù hợp trong hoạt động thương mại quốc tế.

CÁC LOẠI CHỨNG TỪ QUAN TRỌNG CHO VẬN TẢI ĐƯỜNG BỘ

247Express cung cấp thông tin về các loại chứng từ vận tải đường bộ quan trọng mà bạn cần biết để vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ một cách hiệu quả và hợp pháp. Dưới đây là chi tiết các loại giấy tờ cần thiết:

Giấy tờ xe

Để đảm bảo rằng các phương tiện vận tải hoạt động an toàn và hợp pháp, một số giấy tờ không thể thiếu đối với xe chở hàng bao gồm:

• Giấy chứng nhận bảo hiểm xe: Cần thiết để đảm bảo rằng xe có bảo hiểm hợp lệ.
• Giấy lưu hành cho xe quá khổ, quá tải (nếu có): Cho phép xe chở hàng hóa có kích thước hoặc trọng lượng vượt quá giới hạn chuẩn.
• Phù hiệu xe chạy hợp đồng (đối với xe khách chạy hợp đồng): Nhận diện xe khách chạy theo hợp đồng vận chuyển cụ thể.
• Giấy đăng ký xe và Giấy chứng nhận kiểm định có dán tem kiểm định: Xác nhận xe đã được đăng ký và kiểm định đạt chuẩn.
• Sổ nhật trình chạy xe (đối với xe khách tuyến cố định): Ghi lại chi tiết các chuyến đi để đảm bảo tuân thủ quy định.

Giấy tờ của chủ phương tiện

Các giấy tờ này thường liên quan đến giấy phép kinh doanh vận tải và các chứng từ khác liên quan đến quyền sở hữu và quản lý phương tiện:

• Giấy phép kinh doanh vận tải: Chứng nhận chủ phương tiện được phép kinh doanh trong lĩnh vực vận tải.

Chủ phương tiện cần có giấy chứng nhận cho phép kinh doanh trong lĩnh vực vận tải 

Giấy tờ của người điều khiển phương tiện

Để đảm bảo rằng người lái xe có đủ năng lực và quyền hạn điều khiển phương tiện, các giấy tờ sau là cần thiết:

• Giấy chứng nhận huấn luyện vận chuyển hàng: Chứng nhận người lái đã được đào tạo đúng cách để vận chuyển hàng hóa.
• Giấy phép lái xe: Xác nhận người điều khiển có bằng lái xe hợp lệ cho loại phương tiện mình điều khiển.

Các loại giấy tờ khác

Ngoài những giấy tờ cơ bản, các loại giấy tờ sau cũng quan trọng trong quá trình vận chuyển đường bộ:

• Hợp đồng vận chuyển: Thỏa thuận giữa người gửi hàng và đơn vị vận tải về điều kiện và chi phí vận chuyển.
• Giấy đi đường: Chứng từ cho phép vận chuyển hàng hóa trên một tuyến đường cụ thể.
• Phiếu thu cước: Biên lai xác nhận đã thanh toán cước phí vận chuyển.
• Giấy gửi hàng: Chứng từ xác nhận hàng hóa đã được gửi đi từ người gửi.

Việc hiểu rõ và chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ này sẽ giúp quá trình vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ diễn ra suôn sẻ và tuân thủ đúng pháp luật.

GIẢI ĐÁP THẮC MẮC LIÊN QUAN ĐẾN VẬN ĐƠN ĐƯỜNG BỘ

Dưới đây là giải đáp một số câu hỏi thường gặp liên quan đến vận đơn trong quá trình vận chuyển hàng hóa, nhằm giúp người vận chuyển hiểu rõ hơn về các loại vận đơn khác nhau:

Vận đơn sạch là gì?

Vận đơn sạch là một loại vận đơn thường được sử dụng trong vận tải đường biển, cho thấy hàng hóa đã được nhận và giao mà không có bất kỳ khiếu nại hay ghi chú nào về tình trạng hư hỏng của hàng. Điều này khẳng định hàng hóa được bàn giao trong tình trạng nguyên vẹn, không biến dạng hay rách nát. Ngược lại, vận đơn bẩn sẽ có ghi chú về tình trạng không tốt của hàng hóa, như thùng bị rách hoặc biến dạng.

Vận đơn theo lệnh là gì?

Vận đơn theo lệnh là một loại vận đơn thường thấy trong giao dịch đường biển, trong đó hàng hóa được giao theo chỉ định của người nhận (Consignee). Trong vận đơn này, thông tin người nhận hàng sẽ được ghi là "To the Order of" kèm theo tên của Consignee, cho phép người nắm giữ vận đơn có quyền chỉ định người nhận cuối cùng hoặc chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa.

Khái niệm vận đơn hoàn hảo là gì?

Vận đơn hoàn hảo không chỉ đơn thuần là không có ghi chú về tình trạng hàng hóa mà còn không có bất kỳ ghi chú nào từ người vận chuyển về bao bì bị hỏng rách hay hàng hóa kém chất lượng. Đây là minh chứng cho thấy hàng hóa đã được kiểm tra kỹ lưỡng và xác nhận là trong tình trạng tốt khi được giao.

Vận đơn theo pháp luật hàng hải Việt Nam

Pháp luật hàng hải Việt Nam quy định các loại vận đơn cơ bản trong vận đơn đường bộ, bao gồm:

• Vận đơn theo lệnh: Như đã giải thích ở trên, cho phép chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa.
• Vận đơn đích danh: Chỉ định rõ người nhận hàng, không cho phép chuyển nhượng quyền sở hữu.
• Vận đơn vô danh: Không ghi rõ tên người nhận, cho phép bất kỳ ai nắm giữ vận đơn có thể nhận hàng.

Những thông tin này giúp người vận chuyển hiểu rõ hơn về các loại vận đơn và điều khoản liên quan, từ đó đảm bảo việc vận chuyển hàng hóa diễn ra suôn sẻ và tuân thủ đúng pháp luật.

Tóm lại, trong lĩnh vực vận tải hàng hóa, vận đơn đường bộ và các loại vận đơn khác đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi cho cả người gửi và người nhận. Việc hiểu rõ vai trò và chức năng của từng loại vận đơn là rất quan trọng để quản lý và thực hiện các hoạt động vận tải hàng hóa một cách hiệu quả và an toàn. Qua bài viết này, 247Express hy vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ được vận đơn đường bộ là gì và phân biệt được các loại vận đơn khác nhau.

Hãy tiếp tục theo dõi website 247Express để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác về lĩnh vực vận tải và logistics nhé!